Op dinsdag 16 mei vond het webinar Kansen voor biobased (ver)bouwen plaats in de studio van het Provinciehuis in Overijssel.
“We kunnen onszelf uit de shit bouwen”. In deze niet mis te verstane woorden maakte programmamanager Jasper van den Munckhof van Building Balance het belang van biobased bouwen duidelijk. “Dat biedt een nieuw groeiperspectief voor de bouwsector. Zo kan minister De Jonge zijn 900.000 woningen voor 2030 bouwen binnen de klimaatafspraken.” De ambities zijn hoog, schetste hij. “Er moet in totaal 50.000 ha vezelteelt in Nederland komen. Dat is 5 procent in elke regio. Daar zijn de komende tien jaar diverse fondsen voor.”
Van den Munckhof vertelde dit dinsdagmiddag tijdens het webinar “Kansen voor biobased (ver)bouwen”, dat Building Balance organiseerde met de provincie Overijssel. Hij vertelde dat Building Balance al met veel grote en kleine bouwers heeft gesproken. “Ze zijn allemaal bezig met biobased. Er is enthousiasme. Er is vraag. De noodzaak ervan wordt gezien. Opdrachtgevers vragen ook vaak naar een circulair gebouw.” Door stijgende prijzen van huidige bouwmaterialen kunnen biobased producten sneller concurrerend worden, meent hij. Het belangrijkste is dat biobased materialen zorgen voor CO2-opslag in gebouwen. Een belangrijk klimaatdoel. Omdat er geen cement of beton wordt gebruikt, spaar je ook weer CO2 uit, dat bij de productie hiervan vrij komt. Vezelgewassen als isolatie zorgt voor een gezonder binnenklimaat, is duurzaam en creëert een nieuw perspectief voor de agrarische sector.”
De vraag naar vezels als bouwmateriaal is er dus wel. Maar hoe stimuleer je boeren om over te stappen op de teelt van vezelgewassen? Want voor hen is vooral belangrijk hoe je er geld mee kunt verdienen. Garantieregelingen kunnen hierbij helpen, denkt Van den Munckhof. Ook premies per hectare voor de vezelboer kunnen stimulerend werken. “Er is al een verdienmodel. Maar er moet een interventie komen. Dat kan een overgangsregeling zijn of een premie per hectare. Het NPLG biedt de kans om zo’n impuls te geven.” Van den Munckhof: “Zo’n garantieregeling past binnen het NPLG. Op die manier kun je boeren in het begin helpen bij hun omschakeling naar vezelteelt.”
Waterzuiverend
Onder meer kwam ter sprake wat het verbouwen van vezelgewassen betekent voor de doelstellingen van het Nationale Programma Landelijk Gebied (NPLG), en de doorvertaling daarvan per provincie. In die gebiedsprogramma’s komt te staan welke maatregelen provincies nemen om tegemoet te komen aan de doelen rond natuur, stikstof, klimaat, bodem en landbouw. De verbouw van vezelplanten helpt ook mee aan het Grondstofakkoord. Dat schrijft voor dat in 2030 55 procent van de grondstoffen circulair moeten zijn. Biobased kan verder een bijdrage leveren aan de Kaderrichtlijn Water. Vezelplanten kunnen water zuiveren en stikstof afvangen.
Eén van de provincies die daar al flink wat stappen in heeft gemaakt, is de provincie Overijssel. Zij ziet biobased ketens als een perspectief in zowel hun landbouwvisie als circulaire doelstellingen en geeft het daarom een plek in haar Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG). “De kansen van biobased bouwen en verbouwen zijn groot. Het levert een bijdrage aan de natuur- water- en klimaatdoelen, zei Hero Klinker, Manager inhoud provinciaal programma landelijk gebied (PPLG) en programmamanager Circulaire Economie van de provincie Overijssel. Overijssel beschouwt biobased als “bijzonder kansrijk”. Van de in totaal 200.000 hectare landbouwgronden kan vijf procent biobased worden.
Miranda Ebbekink, beleidsmedewerker Regionale Economie Overijssel, ziet vele voordelen: “Biobased teelt is extensief, er zijn weinig meststoffen nodig, het bindt CO2, is goed voor bodem en biodiversiteit en sommige teelten zijn waterzuiverend en droogtetolerant.”
Versnellingsprogramma biobased bouwen
Wel gaf ze aan dat je dit laatste met harde cijfers moet kunnen aantonen. En misschien zelfs wel juridisch moet kunnen onderbouwen. “Hoeveel bijen komen er op bepaalde bloemen van vezelgewassen af? Kunnen we dat hard maken? Met provinciale ecologen kijken we al naar dit soort vraagstukken.”
Overijssel wil een Versnellingsprogramma opzetten voor biobased bouwen. Hierbij krijgen startende boeren die vezels willen telen, een transitievergoeding. Zij doen kennis op en kunnen die ook delen met anderen. De provincie zoekt uit hoe ze haar eigen regionale transitieagenda op bouwen, biomassa en voedsel kan verbinden met die van Building Balance. Zo wil Overijssel toewerken naar een gezonde landbouwsector in een gezonde omgeving.
Even belangrijk is overigens een sociaal en economisch sterk platteland. De verwachting is dat van het 200.000 hectare grote landbouwareaal er 180.000 hectare overblijft. “Op een deel daarvan kun je biobased ketens opzetten”, meent Ebbekink. Een belangrijke eigenschap van vezelplanten is dat ze CO2 opslaan. Dit kan ook in certificaten worden vastgelegd, die telers kunnen verkopen. Vezelteelten in de regio kunnen bovendien bijdragen aan natuurdoelen. “Als de boeren er ook geld mee verdienen, houd je een sterk plattelandsleven in stand.”
Veerkrachtig platteland
Ebbekink schetste dat de bouwsector in Overijssel zeer sterk is. Dat geldt ook voor de agrarische sector. “Als je beide met elkaar kunt verbinden, ontstaat er een nieuwe niche. Een nieuwe economische structuur die kan bijdragen aan de veerkracht van het platteland.”
Ondersteuning gebiedsprogramma’s NPLG
Jasper sluit de bijeenkomst af met een oproep: “Als er interesse is in het opnemen van de biobased keten als perspectief in uw provinciale doorvertaling van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) dan kan Building Balance helpen met het bepalen van de specifieke maatregelen. Op basis van de ervaringen uit de markt en voorbeelden van andere provincies kunnen we helpen een zo effectief mogelijk maatregelenpakket voor uw provincie op te nemen.”
Bekijk hier het adviesdocument Biobased ketens van land tot pand als belangrijke deeloplossing voor het NPLG & PPLG van Building Building Balance.
Presentaties
- Presentatie Provincie Overijssel
- Presentatie Building Balance
Webinar terugkijken
